روانشناس ابراهیم رجب پور

مقدمه:

دختران وپسران جوان ،همچون گلهای نشکفته ای هستند که با ازدواج وتشکیل خانواده شکفته  وبارو ر می شوند.و میوه وثمر می دهند جوانان؛سر شار از احساسات وعواطف واضطراب می باشد کهبا ازدواج این اضطراب به سکونت و آرامش تبدیل می گردد؛چرا که راز آفریدن همسر (لتسکنوالیها)می باشددرآغاز ازدواجدر گزینش همسر بایددقت لازم به عمل آوردوبا آگاهی لازم در این مسیر قدم نهاد.اگردر گزینش همسر اصول صحیح رعایت نشود ؛ عواقب جبران ناپذیری دربنیان خانواده به بار خواهد آمد.انتخاب همسر از حساس ترین مراحل زندگی جوانان به حساب می آید؛وهمسرشایسته نقش مهمی در شیرینی زندگی وگروهی کانون خانوادهمی تواند داشته باشد.  در طول تاریخ اگر مردانی به مرحله ای از مقام وشهرت دست یافته اند مدیون زنان شایسته بوده اند

فلسفه ازدواج:

((ومن آیاته ان خلق لکم من انفسکم ازواجا لتسکنو الیها))

واز نشانه های او اینکه از (نوع)خودتان همسرانی برای شماآفربد تابدانهاآرام گیرید؛

ومیانتان دوستی ورحمت نهاد .ازدواج سبب آرامش روح وروان می گردد وزن ومرد با ازدواج  پیوند زناشویی ؛همدم همراز ورفیق ومونس همدیگر می شوند وبا درک واحساس یکدیگر بر کمبود ها غلبه پیدا می کنند ؛ آنهایی که تن به به ازدواج نمی دهندباید بدانند که به ارزش والای زندگی مشترک پی نبرده اند و از مزایای گران قدر و ذی قیمت آن بی بهره مانده اند

ازدواج فقط برای ارضای غریزه جنسی ومهارکردن شهوات جنسی نیست ؛ اگر چه عاملی مشروع برای ارضاوکنترل غریزه جنسی می باشد .ازدواج سبب شکوفا شدن استعدادهای نهفته درونی وبالنده شدن آن ها می گردد .

ازدواج ؛ همان طوری که شخصیت انسان را کامل می کند به همان اندازه در رفتار واخلاق وعبادت وبندگی اوتاثیر داردوارزش اعمال وعبادت اورابالا می برد .

پیامبر اکرم (ص) می فرماید : ((دورکعت نمازی که انسان متاهل بخواند افضل وبالاتر از هفتاد رکعت نمازی است که انسان مجرد وعزب می خواند .)) ویا در روایت دیگری می خوانیم ؛هر کس ازدواج کند نصف دینش را به دست آورده وبرای نصف دیگر باید بکوشد.

پیامبر اکرم (ص) می فرماید : هیچ کانونی در اسلام بر پا نشده است که نزد خداوند محبوب تر وعزیزتر از کانون ازدواج باشد . چه سعادت وخیری بهتر از این که خداوند کانون وکاشانه انسان را دوست بدارد وبا لطف وکرم خویش برای آن نظر افکند نظر نماید.

ملاک ها ومعیارها در انتخاب همسر :

1-تدین وتقوی

اولین ملاک در انتخاب همسر تدین وتقوی می باشد امام صادق (ع) دراین زمینه 

می فرماید :(واذاتزوجها لدینهارزقه الله المالوالجمال)اگر برای دین داری زن ؛با ازدواج کنی خداوند مال وجمال را هم می دهد .

امام صادق (ع) می فرماید : اگر در انتخاب همسر دین داری را ملاک قرار دادی ؛خداوند مال وزیبایی را هم عطا می کند .

در انتخاب همسر چه زن وچه مرد باید با افراد بی عفت ؛نانجیب وهرزه وناپاک وبی دین جدا خوداری نمایند وخدا ترس بودن وداشتن تقوی را اولین ملاک انتخاب همسر قرار دهند تا برکت خداوند متعال هم شامل زندگی شان شود.(صادق کوهستانی؛1380 )

2-تناسب خانوادگی :                

خانواده دختر وپسر ؛باید باهم سنخیت وتناسب داشته باشند؛

زیرا زمانی که دختری با پسری ازدواج می کند همانند ساقه ای است که از یک درخت

که از ریشه های همان درخت تغذیه کرده ورشدنمو نموده است وبسیاری از صفات اخلاقی وعادات ورفتار های آن خانواده دردختر تاثیر می گذارد .

3-هم کفو بودن دختر وپسر در زیبایی:

زیبایی برای انسان یک امتیاز محسوب می شود ودر شیرینی وسعادت زندگی زناشویی تاثیربه سزایی دارد ؛زیبایی در نظر افراد متفاوت می باشد؛چرا که زیبایی یک معیارواندازه معین وقانون استاندارد نداردکه بشود افراد رابا آن سنجید ؛ بلکه تا حدودی به سلیقه فرد بستگی دارد .

4- هم کفوبودن در فرهنگ وفکر

تفاهم وتوافق فکری وفرهنگی میان دو زوج ؛نقش اساسی درزندگی مشترک داردبرای ایجاد یک زندگی پویا وپربار وسعادتمندانه؛باید معماران کانون خانواده بتوانند یک دیگر رادرک نموده ومکفونات ومحتویات درونی خود را به تفهیم کنندودر بسیاری از مسائل؛تصمیم مشترک ویکسان گرفتهوبر مبنای ان عمل نمایند.

5- هم کفو بودن زوجین در تحصیلات علمی :

افرادی که با هم فاصله اطلاعاتی وتحصیلاتیزیادی دارند؛معمولا به راحتی نمی توانندحرف یکدیگر رابفهمندودر نتیجه اختلافات ومشاجره ها شروع شده وپایه های زندگی سست می گردد.

فاصله تحصیلاتی فاصله نگرشی نیز به وجود می آورد ودر نتیجه زن وشوهرنمی توانندهمدیگر رادرک کنند بخصوص اگر زن ومردتکبر وغرور های بیجا داشته وکم ظرفیت باشند .اما باید پذیرفت که هر چه سطح علم وآگاهی دختر وپسر با هم دیگرمتناسب باشد بهتر وبیشتر می توانند همدیگر را درک نمایند.

6-شرایط سنی :

تناسب سن میان زن ومردآن دو را ا نظر نیازها وعلایق به هم نزدیک تر می کند و

طبیعتا در چنین شرایطی توقعات وانتظاراتشان از یکدیگر نیز واقع بینانه تر خواهد بود

تفاوت سنی نباید به قدری زیاد باشد که نتوانندهمدیگر را درک نمایند .

اختلاف سنی بین 2 الی 4 سال بسیار خوب است زیرا در انتخاب همسر توجه به همتایی وتناسب در سن نیز

7-هم کفو بودن در جسم وجنس :

نوع برداشت وفکری که دو طرف از امور جنسی دارند در دوام واستحکام پایه های ازدواج نقش مهمی دارد.در روابط زناشویی سه عامل اصلی موجود است که سبب

ارضا وایجاد لذت جنسی خواهد شد .یکی از این عوامل داشتن اطلاعات کافی در مورد امور جنسی است .دیگری آزاد بودن از ترس ها تعصبات وانحرافات مربوط به موضوعات جنسی وسوم توازن میان تمایل جنسی زن ومرد است .

موانع ازدواج :

امروز آمار ازدواج به میزان قابل توجهی کاهش یافته است .برخی ازدواج را آنقدر به تاخیر می اندازندکه شور وطراوت جوانی تقریبا از میان رفته وبهترین فرصت طبیعی ازدواج پایان یافته است .

1-مشکلات مادی واقتصادی 2-مهریه سنگین وشیر بها 3-جهیزیه های سنگین وچشم هم چشمی 4-تشریفات زیاد در مراسم عقد وعروسی 5-ترس از فقر ونبودن افق روشن ونداشتن امیدبه اداره زندگی در آینده 6-طولانی شدن دوران تحصیل

7-امکان ارتباط های نا مشروع   8-عدم اعتماد پسر ودختر جوان نسبت به یکدیگر

تذکرات ضروری به دختران طالب انتخاب :

1-اول شناخت بعد پاسخ مثبت .همیشه سعی کنید مردها را بشناسید ؛تحقیق فراوان از محل کار وخانه سپس پاسخ رد یا مثبت رابدهید.از خواب دیدن ها واحساساتی شدن وقبول سخنا ن یک نفر بپرهیزید.

2-از وسواس بپرهیزید.وسواس به فرج دادن فرق می کند با علاقه ویابا تدبیر انتخاب کردن بخصوص خانم هایی که سن آنها بالاتر می رود وهراس و وسواسشان روزبه روز بیشتر می شود

3-اول ظاهر مردها را پسند کرده باشید.سعی کنید شکل وقیافهوظاهر مردتان راابتدا

خوب دیده وبررسی کرده باشید وپسندیده باشید بعد در ابعاد روحی ؛اخلاقی واعتقادی 4-در این چند مورد مردان را انتخاب نکنید.1-به خاطر پول وثروت خودش یا پدر ومادرش 2-به خاطر شهرت ومقام وموقعیت اجتماعی 3-به خاطر زیبایی

5-سعی کنید مردهارادر موارد زیر انتخاب کنید 1-از نظر سنی لااقل چها سال از شما بزرگتر باشد 2-از نظر موقعیت خانوادگی دو درجه از شما بالاتر باشند3-از نظر اقتصادی خانواده پسر دو درجه از دختر بالاتر باشد  4-بهتر است مردها از زن ها از نظر قامت بلند

تر باشند  5-از مردان بی کاروبی سوادبپرهیزند(عوامی ؛1385 )

تعیین معیارها در انتخاب سالم یا خواستگاری کردن :

1-در تعیین معیارها چند نکته حایز اهمیت است . 1-هیچ دختر وپسری خویشتن را کمال یافته نپنداردواز معایب خود غافل نباشد زیرا به فرموده امام علی (ع) ((من اشد عیوب المرء ان تخفی علی عیوبه )) از بدترین معایب شخص این است که عیب های خویش را نشناسد 2-از آنجا که زندگی دنیا همگی در مسیر تکامل هستند ؛یافتن همسری که ازهمه جهات ؛کمال یافته ؛یا غیر ممکن است یا بسیار دشواروطاقت فرسا .بپذیریدکه همسر ایدال وجود ندارد.دختر وپسر باید از جنبه های مختلفبا یکدیکر تشابه داشته باشندتا زندگی آنها بادوام باشد . در زیر به پاره ای ازاین وجوه تشابه اشاره می کنیم .

1-مذهب  2- فرهنگ 3-ویژگیهای جسمانی از نظر رنگ وپوست وغیره ......4-اقتصادی

5-اخلاقی وروانی  6- جسمی وژنتیکی (قیافه ظاهری ووضع جسمانی همسر است .

صفات همسر مناسب از دیدگاه اسلام :

1-صفات جسمانی :مانند سلامت ؛فرزند آوری ودوشیزه بودن ؛زیبایی های ظاهری اندام وچهره

2-صفات روانشناختی :هوشمندی در حد مناسب وصفات اخلاقی حالات ورفتارهای مناسب مانند

فروتنی در برابر همسر ؛ سهل گیری ونرم خویی ؛امانت داری ؛ صبر وبردباری در مشکلات وغیره ...

3- توانایی ها وابعاد اقتصادی :کم بودن مهریه ؛ هزینه ازدواج وسایر مخارج شخصی ویاری کردن مرد درمسائل زندگی

4- صفات دینی : ایمان به خداوند وزندگی پس از مرگ ؛ دین داری ؛ تکیه وتوکل بر خداوند در مشکلات زندگی

5- شرایط اجتماعی وفرهنگی که در این امر تشابه زوجین مورد نظر است . در برخی روایات آمده

که با زنان برخی مناطق واقوام ازدواج نکنید . مثلا زندگی در یک منطقه خاص یا تعلق به ملیتی خاص ؛ موجب برتری یا کهتری فرد نمی شود .

نشانه های اخلاقی مردان در یک انتخاب سالم :

1-غیرت 2- استقلال 3- شغل وکار وهنر  4- جوانمردی  5- ایمان وتقوی وورع  6- سخاوت  7- ادب در گفتار وحرکات  8- شجاعت 9- تدبیر ودور نگری وعاقبت اندیشی  10- عزت خانوادگی  واحترام به والدین  11- مردم داری ومعاشرت نیکو .این صفات را باید قبل از انتخاب در مردان جستجو کرد و راههای جستجو را در توضیح خواهم آورد که دختران راحت تر بتوانند مردان را گزینش کنند.

1- غیرت :از مهمترین ویژگیهای مردان غیرت است ومهمترین ویژگیهای زنها حیاء است .

غیرت به آن حالتی  گویند که مرد اجازه نمی دهد که همسرش یا مادر ش در ارتباط با مردان نامحرم  بدون ضرورت خوش وبش . یا مراوده یا روابط دوستانه وصمیمی داشته باشد.

2- سخاوت وگشاده دستی با حساب واندازه

3- معاشرت ومراودت با مردم به نیکوئی

4- شغل وکار وهنر واستقلال مالی : مردانی که قوه مردانی  آنها رشد می کند دیگر از اینکه جیره خوار دیگران باشند رنج می برند ودوست دارند هر چه سریعتر به استقلال برسند حتی سر سفره پدر ومادر ویا دیگران اگر مجبور باشند بنشینند ودست دراز کنند خیلی برایشان سخت است وبه غرور خود خدشه وارد کردن واین درست برعکس دختران است .

5- جوانمردی : جوانمردی یک صفت کریمانه است که هر کس نمی تواند آن را دارا باشد مگر انسان  اصیل که دارای خانواده باشد جوانمرد اهل رحم اهل عفو است اهل آشتی است نه قهر اهل صبر حلم است نه اهل انتقام ودرگیری وقیل وقال .

6- ایمان به خداوتقوی : مردان خداترس کسانی هستند که دنیا با تمام زیور آلاتش نزد انها ارزش وتقوی پیشگان به ارزش ها فکر می کنند لذا نظرشان بلند است وچشم به حال دنیا ندارند وکاری که مورد خشم خداباشد انجام نمی دهد .

5-ادب : ادب در رفتاروگفتار تجلی می کند . انسانهای بی ادب اهل ناسزاگویی هستند .

وپیامبر (ص) فرمودند :از صفات مردان بد فحاشی وناسزاگویی است بنابراین از مردان ناسزاگو .بدگفتار .دلقک .یاوهگویان وبدزبانان پرهیزکنند. درقرآن (سوره حجرات ؛آیه 11 ) .(بحارالنوار؛

ج103؛ص223 ) .

7-شجاعت : از صفات مردان برجسته شجاعت وپردل بودن است . مرد درمقابل حوادث  نباید به

زانوبیاید بلکه باید مثل شیر محکم وپا برجا باشد .مرد شجاع هیچ گاه با زیر دستان خود دست

وپنجه نرم نمی کند ودر مقابل حوادث گریه نمی کند .

8- دور اندیشی : انسانهای عاقبت اندیش وآخر نگر تصمیم در کاری نمی گیرند ولی اگر هم بگیرندبه زودی عقب نشینی نمی کنند. برای حرکت های خود دلیل منطقی دارند .بی فکر کار نمی کنند وپشیمان از کارشان نیستند چون قبلا تمام جوانب آن را بررسی کرده اند .

9-اصالت خانوادگی : مردان اصیل به مردانی گویند که رشته خودشان را فراموش نمی کنند.

مسئله احترام به والدین از امور مهمی است که انسان ها با آن سرو کار دارند . اگر شما مردی را دیدیدکه مورد خشم وغضب ونفرین پدر ومادرش یا آنکه برای پدر ومادرش هیچ احترامی قائل نیست اینگونه مردان را نمی توان مردانی خوشبخت در زندگی قلمداد کرد.

آثار ازدواج :

1- تکامل : زن ومرد مجرد هر دو موجودناقصی هستند که هردودرزندگی خود.احساس کمبود می کنند

تابه سن بلوغ ورشد نرسیده اند در پناه پدر ومادر هستندووقتی این دوره به پایان می رسدوقدم در دوران جوانی گذاشتندآن تکیه گاه مناسب احساس می شود. یک همسر خوب وشایسته پناه مناسبی برای همسر خود به شمار می آید.آن دو در پناه یکدیگر می توانندازتنهایی وبی پناهی نجات یافته وزندگی خوبی داشته باشند .

2-آرامش : در جوانان مجرد نوعی دلهره واضطراب وجود دارد. نگرانی از آینده؛نگرانی از سر نوشت

نگرانی از اداره زندگی وهزاران نگرانی که گاهی خواب راازچشم آنهامی رباید.

3- بقاء نسل انسان : یکی از مهمترین نتایج ازدواج ؛تولید مثل وبقاء نسل است .روزها وماه های

اول زناشوئی ؛زن وشوهر با کامجویی های جسمی ولذات جنسی ؛ مشغول وسر گرمند : ولی

گذشت زمان ؛ آن آتش ها را فرو می نشاند وزندگی وضع عادی به خود می گیرد .

             منابع:

1-سالاری فر محمد رضا ،خانواده در نگرش اسلام وروانشناسی ،تهران ،سازمان مطالعه وتدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها {همت }قم :پژوهشگاه حوزه ودانشگاه {1384}

2-صادق کوهستانی ؛عطیه جوان وازدواج ؛نسیم حیات ؛چاپ ششم؛ {1385 }

3-عوامی ؛ ابوالقاسم ؛همتای من روش های انتخاب همسر؛ ویژه دختران {1385}

4-عوامی ابوالقاسم ،کرامین انتخاب ،انتشارات :سعید نوین ،چاپ دوم ،{1383}

5-عوامی ابولقاسم ،جمعی از پزشکان ،در زیر سایه ،{1385}

6-سکچولی ثانی ،نجمهبررسی معیارهای انتخاب همسر در بین دانشجویان ،پایان

نامه ها ،دانشگاه آزاد تربت جام {1380}