روانشناس ابراهیم رجب پور

آزمون شخصیت NEO PI-R که به آزمون 5 عامل بزرگ شخصیت (Big Five) معروف است از سوی مک ری  و کاستا در اواخر دهه ی 80 و اوائل دهه 90 میلادی ارائه شد و محصول 4 دهه تلاش و کوشش در زمینه روانشناسی شخصیت است. این آزمون یکی از آزمونهای جامعی است که پنج جنبه یا محدوده ی اصلی شخصیت و ویژگی های مرتبط با این جنبه ها را می سنجد. این پنج جنبه یا عامل که درپنج شاخص های ازمون مورد بررسی قرار می گیرند، امکان بررسی جامعی از شخصیت افراد بالغ را فراهم می سازد.

شاخص های آزمون:

1.     بی ثباتی هیجانی یا عصبیت (Neuroticism )داشتن احساسات منفی همچون ترس، غم، برانگیختگی، خشم، احساس گناه، احساس کلافگی دائمی و فراگیر مینای این شاخص را تشکیل می دهد. از آنحایی که هیجان مخرب در سازگاری فرد و محیط تاثیر دارند، در زن و مردی که دارای نمره ی بالاتری در این شاخص باشند، احتمال بیشتری وجود دارد که دارای باورهای غیرمنطقی باشند، قدرت کمتری در کنترل تکانه ها داشته باشد و درجه های انطیاق ضعیف تری با دیگران و شرایط فشار روانی را نشان دهد. ولی افرادی که در این شاخص نمره پایینی دارند از نظر عاطفی افراد با ثباتی به شمار می روند. این افراد معمولا آرام، دارای خلقی یکنواخت و راحت بوده و به آسانی می توانند بدون برآشفتگی و مشکل رفتاری با موقعیت های بغرنج و فشار روانی رو به رو شوند.

2.     برون گرایی (Extraversion )اقرادی که در این مقیاش نمره بالایی می گیرند اجتماعی، قاطع، فعال، حراف، اهل گفتگو و دوستدار دیگران هستند. به شرکت در اجتماعات و مهمانی ها علاقه داشته و هیجان و تحرک را دوست دارند و برآنند که به موفقیت در آینده امیدوار باشند. بازاریاب های موفق نمونه ای از این افراد هستند. در مقابل افرادی که نمره پایینی دارند درون گرا به حساب می آیند و در افرادی محافظه کار، تکرو و کنحکاو هستند. ترجیح می دهند تنها باشند و این نشانه اضطراب اجتماعی در آنها نیست.

 3.     باز بودن (Openness to experience )افرادی که نمره بالا در این شاخص دارند انسانهایی هستند که در باروری تجربه های درونی و دنیای پبرامون کنجکاو بوده و زندگی سرشار از تجربه دارند. این افراد طالب لذت بردن از نظریه های جدید و ارزشهای  غیرمتعارف هستند و در مقایسه با افراد بسته احساسات مثبت و منفی فراوانی دارند. این افراد معمولا افراد خلاقی هستند و تفکر واگرا دارند. اما افراد بسته در رفتار متعارف و در ظاهر ملاحظه کار هستند و پاسخ های هیجانی آنها نسیتا آرام و نهفته است.

 4.     توافق (Agreeableness)این شاخص بر گرایشهای ارتباط بین فردی تاکید دارد. فرد موافق نوعدوست است و با دیگران احساس همدردی می کند و مشتاق به کمک به آنان است و اعتقاد دارد که دیگران تیز با او همین رابطه را دارند. در مقایسه فرد ناموافق خودمحور، به قصد و نیت دیگران مظنون است و بیشتر اهل رقابت است تا همکاری. افراد موافق محبوبتر از افراد مخالف هستند.

 5.     وجدانی بودن (Conscientiousness )دو ویژگی عمده توانایی کنترل تکانه ها و تمابلات و به کارگیری طرح و برنامه در رفتار، برای رسیدن به اهداف مورد بررسی در این شاحص قرار می گیرد. فرد دارای نمره بالا در این شاخص دارای هدف ها و  خواسته های قوی و از پیش تعیین شده است. این افراد دقیق، قابل اعتماد و وقت شناس هستند. افراد دارای نمره پایین دقت کافی برای انجام امور ندارند و در جهت رسبدن به اهداف چندان مصر و پیگیر نیستند. نیاز به لذت طلبی و علاقمندی به امور چنسی در افراد نمره پایین بیشتر از افرادی است که نمره های بالا کسب می کنند.

می توانید پرسش نامه فرم بلند( 240)سوالی را از لینک زیر دانلود کنید.

http://8pic.ir/images/t0g6yvo27wsvlamtoxh.pdf

می توانید پرسش نامه فرم کوتاه (60)سوالی را از لینک زیر دانلود کنید.

http://8pic.ir/images/w76286q39z1zdnmjl2v6.pdf

منابع :

حق شناس ، حسن . طرح پنج عاملی ویژگی های شخصیتی ( راهنمای تفسیر و هنجارهای آزمون NEO-PI-R و NEO-FFI ) . شیراز: انتشارات دانشگاه علوم پزشکی شیراز .

فتحی آشتیانی ، علی . آزمون های روان شناختی – ارزشیابی شخصیت و سلامت روان . انتشارات بعثت . 1388