روانشناس ابراهیم رجب پور

روانشناسی یکی از شاخه های علوم انسانی است و دوره کارشناسی روانشناسی یکی از دوره های آموزشی در نظام آموزش عالی است و دو هدف عمده از تشکیل این دوره مورد نظر است.
1-1- هدف اختصاصی: هدف دوره کارشناسی روانشناسی تربیت افرادی است که مفاهیم و اصول نظری و عملی روشهای پژوهش در این علم را فراگرفته وحداقل مهارتهای حرفه ای را در یکی از شاخه های روانشناسی عمومی و کودکان استثنائی و گرایش بالینی را که در کشورما ایران دارای کاربرد فراوان است بدست آورند.
2-1- هدف عمومی: چون این دوره جرئی از نظام آموزش عالی است و این رشته به دروس دیگر به ویژه دروس تربیتی وابستگی نزدیک دارد، آشنا کردن دانشجویان رشته های مختلف بااصول نظریات و مفاهیم و روشهای علم و روانشناسی نیز مورد نظر و هدف عمومی این دوره آموزشی است لذا برنامه و دروس آن طوری تنظیم شده است که علاوه بر جنبه آموزش عمومی بهتر است جزئی از برنامه اختصاصی گروهها و دانشکده های مختلف قرار گیرد مانند دروس روانشناسی تربیتی و یادگیری اجتماعی و تفاوتهای فردی برای دانشجویان رشته های مختلف دبیری و دروس روانشناسی اجتماعی و صنعتی برای دانشجویان رشته های علوم اجتماعی، مدیریت و مهندسی و دروس مقدماتی مربوط به روانشناسی رفتار غیرطبیعی و رشد بهداشت روانی برای دانشجویان رشته های پزشکی و بهداشت.

طول دوره تحصیل

متوسط طول دوره کارشناسی روانشناس با دو شاخه روانشناسی کودکان استثنائی و روانشناسی عمومی و گرایش بالینی 4 سال است و کلیه دروس آن در 8 ترم برنامه ریزی شده است ونظام آموزشی آن مطابق آئین نامه مصوب شورایعالی برنامه ریزی است. دروس آن به صورت واحدی ارائه میشود و دانشجویان دوره کارشناسی روانشناسی پس از اتمام دروس دوره عمومی و دروس پایه و اصلی از موفقیت در این دروس وارد یکی از شاخص و یا گرایش میگردد و پس از گذراندن دروس فارغ التحصیلی دوره کارشناسی شناخته میشود.

تعداد واحدها

تعداد کل واحدهای درسی دوره کارشناسی روانشناسی 144 واحد بشرح زیر است:
1-3-دروس عمومی 23 واحد
2-3-دروس پایه و اصلی شاخه های عمومی استشنائئ71واحد
3-3-دروس پایه واصلی گرایش بالینی 98 واحد
4-3- دروس اختصاصی شاخه های عمومی – استثنائی 40واحد
5-3- دروس اختصاص گرایش بالینی 13 واحد
6-3- دروس انتخابی برای شاخص ها و گرایش ها 10 واحد
توضیح اینکه مجموع دروس هر یک از شاخه های عمومی و استثنائی وهمچنین گرایش بالینی 144 واحد می باشد.

نقش و توانایی یا کارایی

دانشجوی فارغ التحصیل در شاخه روانشناسی کودکان استثنائی قادر خواهد بود تا حدی، کودکان استثنائی را تشخیص دهد و به آموزش و بازپروری آنها بپردازد. این گروه از دانشجویان میتوانند در انجام وظائف مربوط به نگهداری و آموزش کودکان استثنائی بطور موثر شرکت نمایند.
دانشجوی فارغ التحصیل درگرایش بالینی و شناخت روانشناسی عمومی میتواند فعالیتهای مقدماتی را در زمینه های تشخیص و درمان اختلالات روانی در موسسات عمومی و روانی و کلینکیهای روانپزشکی و سایر مراکز شبیه به آن عهده دار شوند و یا تدریس روانشناسی عمومی را در آموزش و پرورش بعهده گیرند و یا بعنوان روانشناس مدرسه در مدارس راهنمائی و ابتدائی همکاری داشته باشند.

ضرورت و توانایی

ضرورت تشکیل دوره های روانشناسی در دانشگاههای کشور ناشی از نیازهائی است که در موسسات و نهادهای مختلف اجتماعی ملاحظه میگردد و روانشناسان میتوانند درجهت رفع این نیازها و حل مشکلات مربوط به جامعه قدمهای موثری بردارند. مثلاً با توجه به مشکلات روز افزون کودکان و نوجوانان درجامعه امروزی، تشخیص و ایجاد امکانات برای آموزش کودکان کند ذهن بررسی و رفع مشکلات کودکان به نارسائیهای یادگیری شناخت و درمان کودکان و نوجوانان ناسازگار از جمله وظائف خاص است که روانشناسان میتوانند در مدارس با موسسات مربوط به این اطفال و نوجوانان بکار گیرند. همچنین به علت کمبود شدید متخصص در این زمینه ها و نیز به سبب پیدایش و گسترش روشهای درمانی جدید در اکثر مسائل روانی- اجتماعی مربوط به کودکان و نوجوانان، ضرورت دارد که تربیت روانشناسان در این رشته ها مورد توجه قرار گیرد.
موسساتی که این قبیل روانشناسان میتوانند درآنها انجام وظیفه نمایند عبارتند از: مدارس، پرورشگاهها، موسسات مخصوص آموزش و نگهداری افراد عقب مانده مراکز اصلاح و تربیت و ندامتگاهها، بیمارستانهای روانی موسسات توانبخشی و سایر مراکز نظیر مدارس نظیر چنین نقشی را روانشناسان میتوانند در مورد تشخیص، درمان و بازآموزی افراد بالغ نیز عهده گیرند. اگرچه در اغلب این موارد روانشناسان بعنوان عضوی از یک تیم شامل روانپزشک، پرستار، و مددکار اجتماعی کار خواهند کرد، ولی آموزش تخصصی آنها باید طوری باشد که بتوانند قسمت زیادی از مسئولیت ها را به تنهائی بر عهده گیرند. اهم این قبیل مسئولیتها عبارتند از: تشخیص نابهنجاری های رفتاری، درمان فردی و گروهی و مشاوره و راهنمائی و باز آموزی. مراکز که در حال حاضر میتوانند این قبیل روانشناسان را بکار گیرند عبارتند از: بیماریهای عمومی، بیمارستانهای وکلینیک های روانی، مراکز نگهداری بیماان و معلولین جسمی و روانی، مراکز کارآموزی، مراکز کودکان بزهکار، ندامتگاه و مراکز آموزشی.
علاوه بر فعالیتهای متخصصین رشته های مذکور در فوق، روانشناسان متخصص سایر رشته های روانشناسی میتوانند در سازمانهای مختلف لشگری وکشوری نقش مهمی بر عهده گیرند و بعضی اهداف و فعالیتهای این قبیل موسسات موثر باشند. مثلاً در تقسیم بندی و گروه بندی افراد در کارخانه ها